Amharic - ሳዲቅ & ሳኒ ሐቢብ Arabic - تفسير المیسر Azərbaycanca - Alikhan Musayev Bengali - জহুরুল হক Bosnian - Besim Korkut Deutsch - Abu Rida Muhammad ibn Ahmad Deutsch - Bubenheim & Elyas Deutsch - Adel Theodor Khoury English - Sayyid Abul Ala Maududi English - Saheeh International English - Mohammad Habib Shakir English - Abdullah Yusuf Ali Español - Muhammad Isa García Farsi - آیتی Français - Muhammad Hamidullah Indonesian - Kementerian Agama Italiano - Hamza Roberto Piccardo Japanese - 日本語翻訳 Korean - 한국어 번역 Kurdish - تهفسیری ئاسان Malay - Basmeih Русский - Эльмир Кулиев Русский - Аль-Мунтахаб Svenska - Bernström Tajik - Оятӣ Türkçe - Abdulbakî Gölpınarlı Türkçe - Yasar Nuri Öztürk Tatarça - Ногмани тәфсире Українська - Михайло Якубович Urdu - جالندہری Ozbek - Мухаммад Содик Chinese - 穆罕默德马健
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
صٓ ۚ وَٱلْقُرْءَانِ ذِى ٱلذِّكْرِ
Saaad; wal-Qur-aani ziz zikr
(ص) سهرنجی سهرهتای سورهتی (البقره) بده، سوێند بهم قورئانه که خاوهنی ئامۆژگاری و شکۆمهندی و قهدر و ڕێزه.
بَلِ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ فِى عِزَّةٍۢ وَشِقَاقٍۢ
Balil lazeena kafaroo fee 'izzatilnw wa shiqaaq
کهچی ئهوانهی بێ باوهڕ بوون (بڕوا بهم قورئانه پیرۆزه ناهێنن، ئهوه لهبهر ئهوه نیه کهم و کووری و ناتهواوی لهم قورئانهدا ههبیت) بهڵکو لهبهر ئهوهیه که خۆیان بهزل دهزانن و بڕیاریانداوه لووت بهرز بن له ئاستیدا و دژایهتی بکهن.
كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍۢ فَنَادَوا۟ وَّلَاتَ حِينَ مَنَاصٍۢ
Kam ahlaknaa min qablihim min qarnin fanaadaw wa laata heena manaas
چهندهها گهل و نهوهمان پێش نهمان لهناو بردووه (لهکاتی دهسپێکردنی سزای ئێمهدا)هاواریان دهکرد، شیوهن و زاریان بوو، بهڵام تازه کار لهکار ترازابوو، وهختی ڕزگاربوون بهسهرچوو.
وَعَجِبُوٓا۟ أَن جَآءَهُم مُّنذِرٌۭ مِّنْهُمْ ۖ وَقَالَ ٱلْكَٰفِرُونَ هَٰذَا سَٰحِرٌۭ كَذَّابٌ
Wa 'ajibooo an jaaa'a hum munzirum minhum wa qaalal kaafiroona haazaa saahirun kazzaab
بێ باوهڕهکان سهرانسوڕما لهوهی که بیدارکهرهوهیهک له خۆیان هاتووه بۆیان و وتیان: ئائهمه جادوگهرێکی زۆر درۆزنه.
أَجَعَلَ ٱلْءَالِهَةَ إِلَٰهًۭا وَٰحِدًا ۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَىْءٌ عُجَابٌۭ
Aja'alal aalihata Ilaahanw Waahidan inna haazaa lashai'un 'ujaab
(ههروهها دهیانوت: ئایا پێتان سهیر نیه) ههموو خواکانی کردووه به یهک خوا، بهڕاستی ئهمه شتێکی زۆر سهیرو سهمهرهیه!!
وَٱنطَلَقَ ٱلْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ ٱمْشُوا۟ وَٱصْبِرُوا۟ عَلَىٰٓ ءَالِهَتِكُمْ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَىْءٌۭ يُرَادُ
Wantalaqal mala-u minhum anim shoo wasbiroo 'alaaa aalihatikum innna haazaa lashai 'uny yuraad
دهسهڵاتدار و گهورهکانیان ڕۆیشتن بۆ لای یهکتر، داوای پابهندی و خۆگریان دهکرد، له پێناو بتهکانیاندا و دهربارهی بانگهوازی یهکخواناسی دهیانوت: بهڕاستی ئهمه شتێکه مهبهستێکی تیادایه (که ببێته گهوره)...!!
مَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِى ٱلْمِلَّةِ ٱلْءَاخِرَةِ إِنْ هَٰذَآ إِلَّا ٱخْتِلَٰقٌ
Maa sami'naa bihaazaa fil millatil aakhirati in haazaaa illakh tilaaq
ئێمه ئهم دهنگوباسهمان له کۆتا ئایندا (که ئاینی مهسیحیه و سێ خوا دهپهرستن) نهبیستووه! ئهمه ههر تهنها شتێکی دهست ههڵبهست و دروستکراوه!!
أَءُنزِلَ عَلَيْهِ ٱلذِّكْرُ مِنۢ بَيْنِنَا ۚ بَلْ هُمْ فِى شَكٍّۢ مِّن ذِكْرِى ۖ بَل لَّمَّا يَذُوقُوا۟ عَذَابِ
'A-unzila 'alaihiz zikru mim baininaa; bal hum fee shakkim min Zikree bal lammaa yazooqoo 'azaab
ههروهها دهیانوت: ئایا ڕهوایه له نێوان ئێمهماناندا قورئان بۆ محمد صلی الله علیه وسلم دابهزێت؟! خوا دهفهرموێت: نهخێر، ئهوانه ههر له گوماندان بهرامبهر قورئانهکهی من، جا ئهگهر سزاو ئازاری من بچێژن (ئهوسا باوهڕی پێ دههێنن)؟!!
أَمْ عِندَهُمْ خَزَآئِنُ رَحْمَةِ رَبِّكَ ٱلْعَزِيزِ ٱلْوَهَّابِ
Am'indahum khazaaa 'inu rahmati Rabbikal 'Azeezil Wahhab
مهگهر ئهمانه گهنجینهی ڕهحمهت و بهخشندهیی پهروهردگاری تۆیان بهدهسته که زاتێکی باڵادهست و بهخشندهیه (تا دیاریکردنی پێغهمبهریش بهویستی ئهوان بێت)؟!
أَمْ لَهُم مُّلْكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ فَلْيَرْتَقُوا۟ فِى ٱلْأَسْبَٰبِ
Am lahum mulkus samaawaati wal ardi wa maa bainahumaa falyartaqoo fil asbaab
ئایا مهگهر ئهوانه خاوهنی ئاسمانهکان و زهوی و نێوانیانن، تا خێرو بێرو بهخشینهوهش بهئارهزووی ئهوان بێت؟ ئهگهر وایه با بههۆکارێک بهرزبنهوه بۆ ئاسمان و دهست بخهنه کاروباری خوا...!!
جُندٌۭ مَّا هُنَالِكَ مَهْزُومٌۭ مِّنَ ٱلْأَحْزَابِ
Jundum maa hunaalika mahzoomum minal Ahzaab
سهربازانێکی زۆر وا لهوێن، له دهستهو گرۆ جۆر به جۆرهکان، ههمیشه تێکدهشکێن.
كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍۢ وَعَادٌۭ وَفِرْعَوْنُ ذُو ٱلْأَوْتَادِ
Kazzabat qablahum qawmu Lootinw-wa 'Aadunw wa Fir'awnu zul awtaad
پێش ئهمان قهومی نوح و عاد و فیرعهونی خاوهنی هێزو دهسهڵات (مهبهست ئههرامهکانه)
وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍۢ وَأَصْحَٰبُ لْـَٔيْكَةِ ۚ أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلْأَحْزَابُ
Wa Samoodu wa qawmu Lootinw wa Ashaabul 'Aykah; ulaaa'ikal Ahzaab
ههروهها ثمود، قهومی صالح و قهومی لوط و خاوهن باخه چڕو پڕهکان، ئائهو دهسته و گرۆیانه (ههر ههموویان دژایهتی ئاین و بهرنامهی خوایان کرد، خوای گهورهش دوای ماوهیهکی دیاریکراو ههموویانی ڕیشهکهن کرد).
إِن كُلٌّ إِلَّا كَذَّبَ ٱلرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ
In kullun illaa kazzabar Rusula fahaqqa 'iqaab
ههریهک لهوانه بهرنامهی ههموو پێغهمبهرانیان بهدرۆزانی و بهو کارهیان، خۆیان شایستهی تۆڵهی ئیمه کرد.
وَمَا يَنظُرُ هَٰٓؤُلَآءِ إِلَّا صَيْحَةًۭ وَٰحِدَةًۭ مَّا لَهَا مِن فَوَاقٍۢ
Wa maa yanzuru haaa ulaaa'i illaa saihatanw waahidatam maa lahaa min fawaaq
ئهوانه چاوهڕانی هیچ شتێک ناکهن، تهنها یهکدهنگی سامناکی گهوره نهبێت، که کتوپڕ ڕوودهدات و پێویستی به دووباره بوونهوه نیه.
وَقَالُوا۟ رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ ٱلْحِسَابِ
Wa qaaloo Rabbanaa 'ajjil lanaa qittanaa qabla Yawmil Hisaab
کهچی خهڵکی نهفام دهڵێن: پهروهردگارا ههر چیت بۆ بڕیارداوین پێش ڕۆژی لێپرسینهوه، پێمان ببهخشه.
ٱصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَٱذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُۥدَ ذَا ٱلْأَيْدِ ۖ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ
Isbir 'alaa maa yaqooloona wazkur 'abdanaa Daawooda zal aidi aidi innahooo awwaab
ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم تۆ خۆگربه له بهرامبهر ههموو ئهو گوفتاره نادروست و ههڵانهوه که دهیڵێن، بهڵکو یادی بهندهمان داود بکه که توانایی و دهسهڵاتمان پێ بهخشیبوو، بهڕاستی ئهو ههمیشه دڵی لای ئێمه بوو، بهتهنگ ڕهزامهندی ئێمهوه بوو.
إِنَّا سَخَّرْنَا ٱلْجِبَالَ مَعَهُۥ يُسَبِّحْنَ بِٱلْعَشِىِّ وَٱلْإِشْرَاقِ
Innaa sakhkharnal jibaala ma'ahoo yusabbihna bil'ashaiyi wal ishraaq
بهڕاستی ئێمهش کهژ و کێوهکانمان بۆ ڕام هێنابوو، ئهوانیس یاد و تهسبیحاتی خوایان دهکرد و پێکهوه دهیانوتهوه له دهمه و ئێواران و بهرهبهیانهکاندا.
وَٱلطَّيْرَ مَحْشُورَةًۭ ۖ كُلٌّۭ لَّهُۥٓ أَوَّابٌۭ
Wattayra mahshoorah; kullul lahooo awwaab
ههروهها بهڵندهکانیشمان بۆ ڕام هێنابوو به دهوریشیدا کۆ کرابوونهوه، ههموویان پێکهوه تهسبیحاتیان دهکرد، ههموویان گوێڕایهڵ و فهرمانبهرداری خوا بوون.
وَشَدَدْنَا مُلْكَهُۥ وَءَاتَيْنَٰهُ ٱلْحِكْمَةَ وَفَصْلَ ٱلْخِطَابِ
Wa shadadnaa mulkahoo wa aatainaahul Hikmata wa faslal khitaab
ئێمه پاشایهتیهکهمان بههێزکردو حیکمهت و دانایی وقسه و فهرمانی بهجێمان پێبهخشی.
۞ وَهَلْ أَتَىٰكَ نَبَؤُا۟ ٱلْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا۟ ٱلْمِحْرَابَ
Wa hal ataaka naba'ul khasm; iz tasawwarul mihraab
ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ئایا ههواڵی ئهوانهت پێنهگهیشتووه که کێشهیهکیان ههبوو، به دیوارا سهرکهوتن و خۆیان گهیانده میحرابهکهی!
إِذْ دَخَلُوا۟ عَلَىٰ دَاوُۥدَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ ۖ قَالُوا۟ لَا تَخَفْ ۖ خَصْمَانِ بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍۢ فَٱحْكُم بَيْنَنَا بِٱلْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَٱهْدِنَآ إِلَىٰ سَوَآءِ ٱلصِّرَٰطِ
Iz dakhaloo 'alaa Daawooda fafazi'a minhum qaaloo la takhaf khasmaani baghaa ba'dunaa 'alaa ba'din fahkum bainanaaa bilhaqqi wa laa tushtit wahdinaaa ilaa Sawaaa'is Siraat
کاتێک خۆیانکرد به ژوورداو چوونه لای داود، ئهویش لێیان ترسا، بهڵام ئهوان وتیان: مهترسه، ههردووکمان ناکۆکیهکمان ههیه و لایهکمان ستهمی لهلایهکمان کردووه، داواکارین که به دادپهروهریی له نێوانماندا بڕیار بدهیت و لایهنی هیچ کهسێکمان نهگریت، ڕێنموویشمان بکه بۆ ڕێگهی ڕاست و دروست.
إِنَّ هَٰذَآ أَخِى لَهُۥ تِسْعٌۭ وَتِسْعُونَ نَعْجَةًۭ وَلِىَ نَعْجَةٌۭ وَٰحِدَةٌۭ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِى فِى ٱلْخِطَابِ
Inna haazaaa akhee lahoo tis'unw wa tis'oona na'jatanw wa liya na'jatunw waahidah; faqaala akfilneeha wa 'azzanee filkhitaab
یهکێکیان وتی: بهڕاستی ئهم برایهم نهوهد و نۆ مهڕی ههیه بهڵام من تهنها یهک مهڕم ههیه، کهچی پێم دهڵێت: ئهو مهڕهشم بدهرێ، بهقسهی زل و زۆرزانیی دهیهوێت لێم زهوت بکات.
قَالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَىٰ نِعَاجِهِۦ ۖ وَإِنَّ كَثِيرًۭا مِّنَ ٱلْخُلَطَآءِ لَيَبْغِى بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَقَلِيلٌۭ مَّا هُمْ ۗ وَظَنَّ دَاوُۥدُ أَنَّمَا فَتَنَّٰهُ فَٱسْتَغْفَرَ رَبَّهُۥ وَخَرَّ رَاكِعًۭا وَأَنَابَ ۩
Qaala laqad zalamaka bisu 'aali na'jatika ilaa ni'aajihee wa inna kaseeram minal khulataaa'i la-yabghee ba'duhum 'alaa ba'din illal lazeena aamanoo wa 'amilus saalihaati wa qaleehum maa hum; wa zanna Daawoodu annamaa fatannaahu fastaghrara Rabbahoo wa kharra raaki'anw wa anaab
داود وتی: سوێند به خوا بێگومان ئهو برایهت ستهمی لێ کردوویت بهوهی دهیهوێت تاکه مهڕهکهی تۆ بخاته سهر مهڕهکانی خۆی، لهڕاستیدا زۆربهی ئهوانهی شهریک و هاوکارن ستهم له یهکتری دهکهن، جگه لهوانهی که ئیمان و باوهڕیان ههیه و کاروکردهوهی چاک ئهنجام دهدهن، ئهوانیش زۆر کهمن، (ئینجا دووکهسهکه دیارنهما) ئهوسا ئیتر داود زانی که ئێمه تهنها تاقیمان کردۆتهوه، (لهبهر دوو هۆی سهرهکی، یهکهم: فێر ببێت بهپهله حوکم دهرنهکات... دووهههم: لهبهر ئهوهی سوێندی خوارد لهسهر شتێک که لێکۆڵینهوهی دهربارهی نهکردبوو) ئیتر داوای لێخۆشبوونی له پهروهردگاری کردو بهکڕنووش و سوژدهدا چوو، داوای لێبووردنی کرد...
فَغَفَرْنَا لَهُۥ ذَٰلِكَ ۖ وَإِنَّ لَهُۥ عِندَنَا لَزُلْفَىٰ وَحُسْنَ مَـَٔابٍۢ
Faghafarnaa lahoo zaalik; wa inna lahoo 'indanaa lazulfaa wa husna ma aab
ئێمهش لهو ههڵهیهی خۆش بووین، بێگومان ئهو له نزیکان و خۆشهویستانی ئێمهیه و خۆشترین جێگه و ڕێگهمان بۆ ئاماده کردووه.
يَٰدَاوُۥدُ إِنَّا جَعَلْنَٰكَ خَلِيفَةًۭ فِى ٱلْأَرْضِ فَٱحْكُم بَيْنَ ٱلنَّاسِ بِٱلْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ ٱلْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ ۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌۭ شَدِيدٌۢ بِمَا نَسُوا۟ يَوْمَ ٱلْحِسَابِ
Yaa Daawoodu innaa ja'alnaaka khaleefatan fil ardi fahkum bainan naasi bilhaqqi wa laa tattabi'il hawaa fayudillaka 'an sabeelil laah; innal lazeena yadilloona 'an sabeelil laah; lahum 'azaabun shadeedum bimaa nasoo Yawmal Hisaab
ئهی داود: بهڕاستی ئێمه تۆمان کردۆته جێنشین لهم وڵاتهدا، فهرمانڕهوایی له نێوان خهڵکدا لهسهر بنچینهی حهق و ڕاستی ئهنجام بده، ههرگیز شوێنی ئارهزوو مهکهوه، تا نهبێته هۆی گومڕاکردن و لادانت له ڕێبازی خوا، چونکه بێگومان ئهوانهی له ڕێبازی خوا لادهدهن، سزای به ئێش و پڕ ئازار بۆیان ئامادهیه، بههۆی فهرامۆشکردنی ڕۆژی لێپرسینهوه.
وَمَا خَلَقْنَا ٱلسَّمَآءَ وَٱلْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا بَٰطِلًۭا ۚ ذَٰلِكَ ظَنُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوا۟ ۚ فَوَيْلٌۭ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا۟ مِنَ ٱلنَّارِ
Wa ma khalaqnas samaaa'a wal arda wa maa bainahumaa baatilaa; zaalika zannul lazeena kafaroo; fawi lul lillazeena kafaroo minan Naar
ئێمه ئاسمان و زهوی دروستکراوانی نێوانمان بێ هوده و ههڕهمهکهی دروست نهکردووه، ئهوه بیرو باوهڕی ئهوانهیه که بێ باوهڕبوون، هاوار و ناهوناڵه بۆ ئهوانهی که کافر و بێ بڕوان له سزای ئاگری دۆزهخ.
أَمْ نَجْعَلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوا۟ وَعَمِلُوا۟ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَٱلْمُفْسِدِينَ فِى ٱلْأَرْضِ أَمْ نَجْعَلُ ٱلْمُتَّقِينَ كَٱلْفُجَّارِ
Am naj'alul lazeena aamanoo wa 'amilus saalihaati kalmufisdeena fil ardi am naj'alul muttaqeena kalfujjaar
نهخێر، ئهو باوهڕهیان ههڵهیه، بهڵکو ئایا ڕهوایه پاداشتی ئهوانهی ئیمان و باوهڕیان هێناوه و کاروکردهوه چاکهکانیان ئهنجام داوه، وهک ئهوانه لێ بکهین که تۆوی خراپهیان چاندووه له زهویدا، یاخود ئایا ئهوانهی پارێزگار و لهخواترسن وهک خراپهکاران سهیریان بکهین؟!
كِتَٰبٌ أَنزَلْنَٰهُ إِلَيْكَ مُبَٰرَكٌۭ لِّيَدَّبَّرُوٓا۟ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُو۟لُوا۟ ٱلْأَلْبَٰبِ
Kitaabun anzalnaahu ilaika mubaarakul liyaddabbarooo Aayaatihee wa liyatazakkara ulul albaab
ئهم قورئانه کتێبێکی پیرۆزه دامانبهزاندووه بۆ لای تۆ، بۆ ئهوهی ئایهتهکانی لێک بدهنهوه و بیری لێ بکهنهوه و بۆ ئهوهی خاوهن بیرو هۆشهکان پهند و ئامۆژگاری وهربگرن و تێفکرن.
وَوَهَبْنَا لِدَاوُۥدَ سُلَيْمَٰنَ ۚ نِعْمَ ٱلْعَبْدُ ۖ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ
Wa wahabnaa li Daawooda Sulaimaan; ni'mal 'abd; innahoo awwaab
ئێمه سولهیمانمان بهخشی به داود، ئای چ بهندهیهکی چاک بوو، چونکه بێگومان سولهیمان ههمیشه بهسۆزهوه داوای لێ خۆشبوونی له خوا دهکرد.